Broj 53/27
1992. – trideset godina (Uz 53. broj Časopisa “Gračanički glasnik”)
Kako se sjećati 1992. – slučaj Gračanice (neke napomene)
Prof. dr. Omer Hamzić
U ovom prilogu autor u najkraćim crtama, skoro telegramski podsjeća na ratna
dešavanja u Gračanici i oko Gračanice u periodu 1992. – 1995., sa posebnim
osvrtom na 1992. godinu i datum 25. 5,. koji je trajno ostao u narodnom
pamćenju ovoga kraja kao dan odbrane. U formi uvodnog članka u sadržaj ovog
broja “Gračaničkog glasnika” koji u svojim prilozima tematizira ratnu zbilju
Gračanice (a povod je 30 godina od završetka rata), autor u pojedinim
dijelovima teksta napušta poziciju objektivnog posmatrača i daje svojim
zapažanjima izrazito ličnu notu. Opisujući neke traumatične trenutke vlastite
ratne tragedije koja ga još uvijek pritišće, želio je da ukaže i na aktuelno
stanje u Bosni i Hercegovini, za koje mnogi sa zebnjom govore da ih podsjeća
na ono koje je bilo u ratno predvečerje 1991. i 1992. godine. Kod osoba sa
tako traumatičnim iskustvom iz rata, to podsjećanje ima svoju posebnu
dimenziju. I sam autor iz tog ugla vidi i ukazuje na uzroke i posljedice
takvog stanja. U trećem dijelu kao uvodničar broja najavljuje memoarske zapise
značajnijih ličnosti iz ratne Gračanice
Bosna i Hercegovina od obnove državnosti do nezavisnosti
Akademik prof. dr. Suad Kurtćehajić
U jeku Drugog svjetskog rata na Prvom zasjedanju ZAVNOBiH-a u Mrkonjić Gradu
25. novembra 1943. godine nakon 480 godina obnovljena je bosanskohercegovačka
državnost u okviru jugoslovenske federacije. Nakon jugoslovenske krize koja je
kulminirala 1991. i 1992. godine Jugoslavija ulazi u disoluciju, a građani i
narodi Bosne i Hercegovine se na osnovu zahtjeva međunarodne zajednice,
oličene u Badinterovoj komisiji na referendumu od 29. februara i 01. marta
1992. godine odlučuju za nezavisnost. Na osnovu rezultata referenduma Evropska
zajednica 06.aprila i SAD 07. aprila 1992. godine priznaju Bosnu i
Hercegovinu, a organizacija Ujedinjenih nacija je prima u svoje okrilje
22.maja 1992. godine. Protagonisti velikosrpske politike se nisu mirili sa
takvim rješenjem za Bosnu i Hercegovinu te je uslijedila agresija koja je
nakon tri i po godine okončana mirovnim pregovorima u Dejtonu i parafiranjem i
potpisivanjem Dejtonskog mirovnog sporazuma.
Podsjećanja i pouke
Prof. dr. Adnan Jahić
U XX stoljeću Bosna i Hercegovina je morala proći kroz velike kušnje u
prijelazu iz statusa pokrajine u multinacionalnom carstvu do samostalne i
nezavisne države. Trideset godina nakon teško stečene i krvavo plaćene
nezavisnosti, krajnje je vrijeme da se građani ove zemlje zapitaju u čemu je
izvor njihovih problema i koja je prespektiva ove države. Zarad pokoljenja
koja dolaze.
Formiranje i početak rada Ratnog predsjedništva Opštine Gračanica (18. 4. 1992)
Prof. dr. Omer Hamzić
Prekretnicu u organizaciji odbrane Gračanice označila je Odluka o formiranju
Ratnog predsjedništva, 18. 4. 1992. godine, koje je po zakonu preuzelo
funkciju Skupštine opštine u ratnim uslovima. Akcenat se daje na sam čin
formiranja Predsjedništva i uslove u kojima je počelo sa radom. Govori se i o
opstrukciji srpskih kadrova u Predsjedništvu, te o uspješno izvršenoj
kadrovskoj rekonstrukciji ključnih organa uprave, a posebno Izvršnog odbora
opštine
Gračanica 1992.-1995. – kratka hronologija
(priredio: Edin Šaković)
Sjećanja i zapisi nosilaca ključnih civilnih i vojnih funkcija u Gračanici (1992.-1995.)
Civilno rukovodstvo i vojna komanda Gračanice u periodu 1992. – 1995.
Hazim Vikalo
Od Opštinskog štaba TO Gračanica do Operativne grupe 2
Brigadir Osman Puškar
“Na prijeteću opasnost trebalo je odgovoriti sabrano i racionalno, ali hrabro i odlučno”
Faruk Širbegović
Sjećanja na period organizacije otpora i odbrane od velikosrpske agresije (1992. godine)
Pukovnik Ibrahim Nurkić
O ratnoj policiji i njenoj ulozi u odbrani Gračanice
Faruk Huskanović
“Pravovremeno smo donosili najbolje odluke…”
Reuf Sokolović
Odabrani dokumenti uz prilog “Sjećanja užeg rukovodstva Gračanice(1992. – 1995.)”
Ratna Gračanica (1992. – 1995.) u imenima gradskih ulica
Prof. dr. Omer Hamzić
U ovom radu autor je tragom imena gračaničkih ulica ispisao malu povjesnicu
Gračanice iz perioda rata za Bosnu i Hercegovinu 1992. – 1995. Nastojao je da
objasni u najkraćim crtama značenje imena svih 17, od ukupno 125 za sada
imenovanih ulica iz tog perioda. Tekstove je metodološki složio idući od
opštih ka pojedinačnim pojmovima i imenima. Posloženi su tako da se mogu
čitati fragmetarno, kroz malu šetnju ulicama ovog grada. Tako složeni, ovi
tekstovi odraz su ratne Gračanice, pružaju mnoštvo informacija za one koji ih
nisu znali, kao i za one koji su ih zaboravili, pa ih na njih treba
podsjetiti. Ta obrazloženja i objašnjenja složena u jednu cjelinu, daju
koliko-toliko zaokruženu sliku jedne lokalne gradske sredine tog vremena, ali
i šire. Drugo je pitanje da li je taj period dovoljno ili nedovoljno
zastupljen.
Hajrudin Džebo Bajbaga – između realnosti i legenda (ili glavni junak iz “Moje zone odgovornosti”)
Senahid Kahrimanović
U radu se govori o odrastanju autora sa ratnom legendom gračaničkog kraja,
koji je hrabro izgubio život u odbrani Gračanice, 25. 5. 1992. godine na
Zečevom gaju (Lendići), kada je sa njim poginulo još 9 drugova iz
teritorijalnoj jedinica Gračanice, Malešića i Stjepan Polja. Fokus je na
mladićkom dobu i njegovim avanturama i nestašlucima za koje autor ima puno
razumijevanja i ljudske topline. Ovaj u dobroj mjeri lirski intoniran zapis po
svojoj formi i sadržini zanimljiv je prilog poznavanju te ličnosti koja je već
ušla i u pjesmu i narodnu priču.
Moje sjećanje na Mehmeda Ahmedbegovića
Senad Ahmetagić
Kao neposredni učesnik i sudionik događaja i jedan od najboljih drugova rahm.
Mehmeda Ahmedbegovića, komandira Manevarskog voda Patriotske lige u Gračanici,
autor je u ovom prilogu ispričao jednu toplu priču, sa puno detalja, malo
poznatih do sada. Posebno se osvrnuo na prve dane okupljanja i ustrojavanje te
jedinice, te njenog odlaska u Zvornik sa zadatkom da pomogne odbranu
posljednjih bošnjačkih uporišta na Kula gradu, početkom aprila 1992. godine.
Poginuo je 25. maja 1992. godine, predvodeći svoje saborce u pokušaju da
zauzmu dobro utvrđene srpske položaje na Zečevom gaju, na domak Lendića,
odakle je svakodnevno ugrožavana Gračanica kao i sela Malešići i Stjepan
Polje, koj su tim dejstvima bila odsječena od Gračanice. Ovo kazivanje
predstavlja značajan prilog rasvjetljavanju tih za Gračanicu prelomnih
događaja u ratu za Bosnu i Hercegovinu 1992. – 1995. godina.
“Zlatni ljiljani” s područja grada Gračanica
“Cilj sve bliži” (optimizam u ratnoj reportaži Zlatka Dukića)
Četiri ratne reportaže iz Gračanice i okoline, 1992.
Zlatko Dukić
“Ne daj se, Bosno” (ratni stihovi Amira Mašića)
Šest ratnih pjesama
Amir Mašić
Predgovor katalogu izložbe “Hronika o Bosni”, Tuzla 23. 1. 1995. (Faksimil)
Mirko Pejanović, Državnost Bosne i Hercegovine u XX. i XXI. stoljeću: studije, članci, intervjui
Doc. dr. Ermin Kuka
Fikret Muslimović, Selmo Cikotić, Zločini u oružanoj agresiji na Republiku Bosnu i Hercegovinu 1992. – 1995.
Prof. dr. Omer Hamzić
Safet Bandžović, Politika i nauka: ruski pogledi na Bosnu i Hercegovinu
Hamza Memišević, MA
Amir Brka, Kenotaf za ubijene tešanjske Rome
Mina Kujović
Emir O. Filipović, Kotromanići: Stvaranje i oblikovanje dinastičkog identiteta u srednjovjekovnoj Bosni
Amina Abaspahić, BA
Senahid Kahrimanović, Priče s početka i na kraju
Omer Hamzić
Kemal Bašić, Zvornički sandžak u XVII stoljeću
Dr. Šefko Sulejmanović
Listovi gračaničkog kalendara od 1. 11. 2021. do 1. 5. 2022.
Prof. dr. Omer Hamzić
Glosar novih autora
